بعد از موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا برای راه‌اندازی ETFهای مبتنی بر بیت کوین، این ارز دیجیتال در حال پیشروی به سمت تبدیل شدن به یک دارایی معتبر است. اما همچنان موانع ETF بیت کوین توجه افراد مختلف از جمله سهامداران بازار بورس آمریکا را برانگیخته‌اند.
خبرها حاکی از آن است که به زودی بیت کوین بدون هیچ واسطه و پشتوانه‌ای در بازار بورس آمریکا معامله خواهد شد. در این راستا باید بررسی شود که صندوق‌های ETF مبتنی بر ارزهای دیجیتال چه پروسه‌ای را پشت سر گذاشته‌اند تا به تایید سازمان‌های دولتی برسند.
سرگذشت یک قانونگذاری در آمریکا
سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا به فعالیت یک صندوق ETF نزدیک به بیت کوین مجوز داد و این فرصت برای سرمایه‌گذاران فراهم شد تا بتوانند از طریق سهام، به صورت غیرمستقیم در بازار بیت کوین فعالیت کنند. جدیدترین ETFی که توانست مجوزهای سازمان SEC را دریافت کند، ProShares Bitcoin Strategy بود که سهام آن از ۱۹ اکتبر در بازار بورس معامله شد.
البته تاکنون هیچ کدام از ETFها به صورت مستقیم با تبادل ارزهای دیجیتال سر و کار نداشته‌اند. آن‌ها فقط سهام شرکت‌هایی هستند که فعالیت مرتبط با صنعت ارزهای دیجیتال را دارند یا با قراردادهای آتی کار می‌کنند.
سازمان SEC هنوز هیچ سهامی که با ارزهای دیجیتال به صورت خالص و مستقیم در ارتباط باشد را تایید نکرده است. در مقابل، قانونگذاران کانادایی در بهار ۲۰۲۱ سه ETFی که به صورت مستقیم با ارز دیجیتال اتر سر و کار داشت را تایید و وارد بازار بورس کردند. ETFهای مجاز در کانادا اهدافی چون سرمایه‌گذاری، مدیریت دارایی و سرمایه و رشد سرمایه را دنبال می‌کنند.
با وجود اینکه در هفته‌های اخیر خبرهای خوبی درباره قانونگذاری ارزهای دیجیتال و ETFها به گوشمان می‌رسد، اما هنوز ابهاماتی هم وجود دارد. مثلا اینکه چرا سازمان SEC در انتخاب ETFهای موجود در لیست تا این حد چالش دارد؟ موانع ETF بیت کوین به صورت خالص چیست و چرا هنوز در سازمان بورس آمریکا تایید نشده است؟ این‌ها سوالاتی هستند که قصد داریم در این مقاله به آن‌ها پاسخ دهیم.
ناهماهنگی در قانونگذاری اولین مورد از موانع ETF بیت کوین است
به طور کلی ETFها نوعی صندوق سرمایه‌گذاری هستند که سبدی از دارایی‌ها را در قالب یک سهام عرضه می‌کنند. این سهام‌ها نیز مطابق با قوانین سهام و اوراق بهادار در آمریکا در بازار بورس معامله می‌شوند.
ETFها برای دارایی‌های مختلف وجود دارند و به تازگی برای دارایی‌های رمزنگاری هم تعریف شده‌اند؛ اما مشکل دارایی‌های رمزنگاری این است که قانونگذاران هنوز درباره تعریف ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین، روش محافظت از حقوق مصرف کنندگان در برابر ریسک‌ها و نظارت بر آن‌ها سوالات بسیاری دارند. تصور کنید ETFی در بازار وجود داشته باشد که دارایی پشتوانه آن هنوز مجوز داد و ستد به صورت قانونی را دریافت نکرده باشد!
این مورد از مانع ETF بیت کوین است و اگر سهامی وابسته به بیت کوین خالص وارد بازار شود، بین سازمان SEC و قانونگذاران آمریکا چالش‌های بسیاری ایجاد خواهد شد. عدم نظارت شفاف از طرف نهادهای قانونی و قضایی مشکلات بسیاری در دستگاه‌های کشور ایجاد می‌کند. این چالشی است که به آمریکا محدود نیست و پیش روی تمام کشورهای جهان وجود دارد.
یکی از تناقضاتی که در حال حاضر مشاهده می‌شود، اختلاف نظر قانونگذاران مالی است که دیدگاه‌های متفاوتی درباره ارزهای دیجیتال دارند. این اختلاف نظرها وقتی بحث به معامله یا دریافت مالیات از ارزهای دیجیتال می‌رسد، جدی‌تر می‌شود.
ETF بیت کوین در فرانسه
این موضوع مرا به یاد سخنان یک سناتور فرانسوی می‌اندازد که می‌گفت در حال حاضر برای اینکه تعریف دقیقی درباره ارزهای دیجیتال ارائه دهیم، زود است. تنها بعد از دریافت بازخوردهای جامع از کاربرد آن‌ها در جوامع است که می‌توانیم دارایی‌های دیجیتال را دسته‌بندی کنیم. شاید این صحبت سناتور فرانسوی و موکول کردن تعریف ارزهای دیجیتال به بعد، بتواند اولین مورد از موانع ETF بیت کوین را از بین ببرد.
جالب است بدانید که در فرانسه نیز به تازگی یک ETF وابسته به بیت کوین وارد بازار سهام شده است. طرفداران بازار ارزهای دیجیتال در اروپا امیدوارند این سهام بتواند از قیمت بیت کوین تأثیر بگیرد و در سراسر اروپا قابل خرید و فروش باشد تا سرمایه‌گذاران بازار بورس نیز بتوانند از بازار بیت کوین سود به دست آورند.
البته رییس مجموعه سرمایه‌گذاری ملانیون گفت احتمال اینکه سرمایه‌گذاران بتوانند از طریق سهام‌های بازار بورس به صورت مستقیم روی ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، وجود ندارد. ما تنها ETFهای مربوط به شرکت‌هایی که حوزه فعالیتی آن‌ها با ارز دیجیتال ارتباط دارد را تایید می‌کنیم، آن هم در صورتی که شرایط متناسب با قوانین بورس و اوراق بهادار در کشور ما را داشته باشند. این شرکت‌ها ممکن است بیت کوین استخراج کنند، روی بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده باشند یا به هر طریق دیگری با بیت کوین در ارتباط هستند و می‌توانند سهام خود را در بازار بورس عرضه کنند.
ترس یا ریسک سرمایه‌گذاری دومین مورد از موانع ETF بیت کوین
ارزهای رمزنگاری شده هنوز جزو دارایی‌های ناپایدار دسته‌بندی می‌شوند. به همین دلیل انتخاب آن‌ها به عنوان یک پشتوانه برای صندوق سهام و به خصوص سهام‌های آتی، غیرمعقول به نظر می‌رسد.
ETFهای مبتنی بر قراردادهای آتی بیت کوین، خود این ارز دیجیتال را عرضه نمی‌کنند، در صندوق سهام آن‌ها، قراردادهای آتی بیت کوین وجود دارد. ما تقریبا از اینکه قیمت بیت کوین در آینده نسبت به قیمت لحظه‌ای آن متفاوت خواهد بود، مطمئن هستیم. اما آیا لزوما در آینده قیمت بیشتر از اکنون است؟ اگر ارز دیجیتال دیگری از بیت کوین پیشی بگیرد، چه اتفاقی برای قیمت بیت کوین و قراردادهای آتی این ارز دیجیتال خواهد افتاد؟
با در نظر گرفتن این موضوع متوجه می‌شویم احتمالا ETFهای بیت کوین دقیقا قیمت این ارز دیجیتال را دنبال نمی‌کنند و این موضوع سرمایه‌گذاران ETFهای این ارز دیجیتال را در معرض ریسک خاصی قرار می‌دهد که تا پیش از این تجربه نشده است. بنابراین باید این ریسک جدید الوقوع را هم به موانع ETF بیت کوین اضافه کنیم.
بی‌ثباتی ارزهای دیجیتال و حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران
این بی‌ثباتی بازار ارزهای دیجیتال باعث می‌شود نهادهای قانونی قصد اجرای اقدامات گسترده‌تری برای حفاظت از دارایی سرمایه‌گذاران انجام دهند. حساسیت قانونگذاران از زمانی که جهش‌های بازار ارزهای دیجیتال را در شش ماه گذشته دیده‌اند، بیشتر شده است و به همین دلیل موانع ETF بیت کوین از نظر آن‌ها غیر قابل حل به نظر می‌رسد؛ حداقل تا زمانی که این بازار به ثبات نسبی دست پیدا کند.
اگر ما هم کمی به فراز و فرودهایی که در چند ماه اخیر درباره آن‌ها نوشتیم، توجه کنیم، به یک سوال مهم می‌رسیم: آیا صندوق‌های ETF توان مدیریت نوسان‌های بازار ارزهای دیجیتال و خطرات ناشی از آن را دارند؟
کلام آخر
به نظر من یکی از علت‌های اصلی موانع ETF بیت کوین و به خصوص ETFهایی که به صورت مستقیم این ارز دیجیتال را در سبد خود دارند، این است که ما تلاش می‌کنیم یک دارایی جدید را با ساز و کارهای قدیم خود وفق دهیم. ارزهای دیجیتال کاملا جدید هستند و هر آنچه به آن‌ها مرتبط است، باید به اندازه خودشان بروزرسانی شده باشد. ما نمی‌توانیم موتور یک بنز ۲۰۲۱ را روی یک بنز ۱۹۸۰ سوار کنیم و انتظار داشته باشیم ماشین بدون مشکل حرکت کند! بروزرسانی سیستم‌های قانونگذاری و حتی شیوه عرضه سهام در بازارهای بورس، چیزی است که ETFهای مبتنی بر ارز دیجیتال به آن نیاز دارند.
هنوز امکان پیشبینی نتیجه جدال بیت کوین با سهام بازار بورس در سراسر جهان وجود ندارد؛ اما نکته این است که با ورود سرمایه‌گذاران و خرید سهام ETF ارزهای دیجیتال (چه متعلق به شرکت‌های وابسته به رمزنگاری باشد و چه با خود ارزها سر و کار داشته باشد)، یا باعث انفجار بازار بورس خواهد شد یا بازار ارزهای دیجیتال را به ثبات می‌رساند.