اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال مشکلی است که اخیرا بسیاری از افراد با آن درگیر شده‌اند و برای برخی از آن‌ها کمی جدی‌تر است. این دسته از تریدرها حتی شب وقتی چشم‌هایشان را می‌بندند هم نمودارها، کندل‌ها و اعداد و ارقام بازار در مقابلشان مثل یک فیلم پخش می‌شود! هنگام خرید از سوپرمارکت برند محصولات غذایی و بهداشتی آن‌ها را به یاد لوگوی آلت کوین‌ها می‌اندازد و خلاصه آنکه همیشه به نوعی با تریدینگ درگیر هستند!
رشد بازار ارزهای دیجیتال و شیوع ویروس کرونا علت‌های اصلی ترغیب مردم جهان برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال بود. آن‌ها نمی‌توانستند از خانه‌هایشان خارج شوند و در عین حال با بازار ارزهای دیجیتال و سودهای زیادی که از این بازار به دست می‌آمد، آشنا شده بودند. نتیجه این شد که تعداد تریدرهای بازار روز به روز افزایش پیدا کرد.
آیا واقعا اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال یک مشکل برای تریدرهای بازار است؟ چرا بسیاری از افراد حتی زمانی که از سیستم یا موبایل خود دور می‌شوند، باز هم نمودارها و نمادها را در دنیای اطرافشان می‌بینند؟ آیا این مشکل جدی است و باید به دنبال راهکاری برای حل آن باشیم؟ در این مقاله متفاوت در اکس مارتی، این موضوع را بررسی می‌کنیم.
آنچه بعد از شیوع کویید-۱۹ رخ داد
بسیاری از افراد بعد از شیوع ویروس کرونا خانه نشین شدند و با استفاده از کامپیوترها و موبایل‌هایشان با جهان ارتباط برقرار می‌کردند. به همین دلیل زمانی که بشر در فضای آنلاین سپری می‌کرد، به شدت بیشتر شد. پیگیری اخبار و چک کردن شبکه‌های اجتماعی آگاهی جمعی درباره یک موضوع مهم را افزایش داد؛ این موضوع مهم «رونق بلاکچین» بود.
در آن زمان بسیاری از مردم از بازارهای مالی متضرر شده بودند و کسب و کارهایشان هم خوابیده بود. بازار صعودی ارزهای دیجیتال افراد را به ثبت نام و ورود ترغیب کرد و در نهایت به جایی رسید که بسیاری از آن‌ها چندین ساعت از روزشان را برای تحلیل و بررسی بازار و خرید و فروش کوین‌ها و توکن‌ها صرف می‌کردند. بسیاری از آن‌ها درگیر افراط شدند و هرآنچه داشتند را در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کردند. غافل از آنکه تریدرهای حرفه‌ای تنها سرمایه مازاد خود را وارد بازار ارزهای دیجیتال می‌کنند و حتی در بازار صعودی هم روی امکانات اولیه زندگی مانند خانه، ماشین و… ریسک نخواهند کرد.
در اوج پاندمی کرونا، ارزش بازار ارزهای دیجیتال از ۲۴۲ میلیارد دلار به ۲.۴۳ تریلیون دلار رسید و این موضوع اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال را بیشتر کرد. اما دیری نپایید که این رقم کلان افت کرد و به ۱.۳ تریلیون دلار رسید. در پس این اعداد و ارقام خانواده‌هایی بودند که دارایی‌هایشان را از دست دادند و بخاطر بی‌تجربگی و معاملات احساسی (یا شاید هم اعتیاد)، به بی‌ثباتی بازار بی‌توجهی کردند و متضرر شدند.
آمار نشان داد تعداد معامله‌گران ارزهای دیجیتال در ابتدای ۲۰۲۱ حدود ۲۲۰ میلیون نفر بود. اما در مدت کم‌تر از شش ماه این رقم دو برابر شد. در حال حاضر از هر ۳۵ نفر در کره زمین، یک نفر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت دارد.
آیا آماری از اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال داریم؟
مت دنزیکو، نویسنده و روزنامه نگار، نوشته جذابی درباره اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال دارد. او در گزارش خود اینچنین می‌نویسد: در ماه می که بازار ارزهای دیجیتال سیر صعودی داشت، با هر جهش قیمت اتر، از خانه همسایه‌ها صدای فریاد شادی می‌شنیدم؛ درست مانند زمانی که تیم بارسلونا گل می‌زند و هواداران شادی می‌کنند. اما با شروع روند نزولی بازار این فریادها روزبه‌روز کم‌تر شد و همسایه‌ها با ناامیدی شاهد افت ارزش دارایی‌هایشان بودند.
هنوز آماری به صورت رسمی درباره میزان اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال و اینکه آیا این موضوع واقعا یک مشکل است یا خیر، ارائه نشده. اما تحقیقات محلی کوچکی در ترکیه انجام شد که نشان می‌داد دو درصد از ۳۰۰ نفر تریدر ارز دیجیتال، علائمی شبیه به اعتیاد به قمار از خود نشان داده‌اند. اگر این آمار را به کل تریدرهای جهان بسط دهیم و به صورت حداقلی در نظر بگیریم ۲۲۰ میلیون تریدر در سراسر جهان فعالیت می‌کنند؛ در حال حاضر حدود ۴.۵ میلیون نفر از آن‌ها علائم اعتیاد به قمار (یا اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال) را نشان می‌دهند.
۴.۵ میلیون نفر آمار خوشبینانه‌ای است و مطمئنا واقعیت چیزی بیش از این خواهد بود. اما همین ۴.۵ میلیون نفر به اندازه یک سوم افرادی است که سالانه جان خود را بخاطر مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر از دست می‌دهند.
موضوع دیگری هم وجود دارد که باید به آن توجه کنیم. در حال حاضر تریدرها با یک بازار ۲۴ ساعته روبرو هستند که همیشه در دسترس است و نوسانات بسیاری دارد. این یعنی ترشح آدرنالین با هر نوسان و در هر ساعت از شبانه‌روز و تأثیر گذاشتن بر رفتار تریدرها در بازار ارز دیجیتال که در بدترین حالت به علائم اعتیاد به قمار منتهی خواهد شد.
از طرف دیگر، آمار نشان می‌دهد در منطقه اطراف اقیانوس اطلس در آمریکا، از هر ۳ نفر یکی از آن‌ها علائم اضطراب بالینی یا افسردگی را تجربه می‌کند. ترکیب این علائم با سهولت در دسترسی به تکنولوژی اعتیاد آور، می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی شود.
آیا اعتیاد به ارزهای دیجیتال نیاز به درمان دارد؟
اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال به حدی در حال پیشرفت است که مشاغلی برای حل این مشکل شروع به کار کرده‌اند. معتادان بازار رمز ارزها شبیه به معتادان گمنام الکل هستند؛ افرادی که به الکل اعتیاد دارند اما نه خودشان این موضوع را می‌دانند و نه کسی آن‌ها را شناسایی کرده است.
دیلان کر، روان درمانگر در حوزه اعتیاد، می‌گوید: اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال شباهت‌های بسیاری به اعتیاد به تجارت روزانه و قمار دارد.
گزارش موسسه ملی بهداشت هم در سال ۲۰۱۹ گفته‌های دیلان کر را تصدیق کرده است. در این گزارش نوشته شده بود: تجارت ارزهای دیجیتال ارتباط تنگاتنگی با مشکل قمار دارد.
کر اکنون در یک کلینیک روان درمانی در تایلند مشغول به کار است و بیشتر در حوزه اعتیادهای جدید فعالیت دارد. او هشدار داد که از سال ۲۰۱۸ شاهد افزایش تعداد کسانی بود که به دنبال مشاوره برای درمان اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال بوده‌اند. او همچنین گفت اغلب مراجعانش افرادی مبتدی بودند که در زمان خوبی وارد بازار ارزهای دیجیتال شدند و توانستند سود خوبی به دست آورند.
البته جالب است بدانید که دیلان کر حق مشاوره خود را با استفاده از بیت کوین دریافت می‌کند. او کاملا با صنعت ارزهای دیجیتال موافق است و آن‌ها را به عنوان یک دارایی ارزشمند و ضروری می‌شناسد. کر تنها هشدار می‌دهد که معامله‌گران باید مراقب باشند وارد بازی قمار و اعتیاد نشوند.
برنامه درمان معتادان به ارزهای دیجیتال
برنامه درمان اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال از سال ۲۰۱۸ در بیمارستان Castle Craig در اسکاتلند آغاز شد و اکنون در حال تبدیل شدن به یک برنامه ثابت در قسمت‌های مختلف بلاکچین است. احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور تمام مراکز درمان اعتیاد، این موضوع را نیز به برنامه‌های درمانی‌شان اضافه می‌کنند. مراکز درمانی آمریکایی نیز در حال تحقیق روی این موضوع هستند تا در صورت نیاز، برنامه‌های درمانی خود را شروع کنند.
زاک اسنیتزر (Zach Snitzer)، هم بنیانگذار مرکز توانبخشی در مریلند، گفت: اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال در حال تبدیل شدن به نشانه‌ای از زندگی سوء استفاده‌گرانه است. مواردی مثل سوء استفاده در مواد مخدر، الکل، قمار و تجارت ارزهای دیجیتال نشان از یک اختلال رفتاری جدی‌تر هستند که مثل یک گلوله برف که از بالای کوه با پایین غلت می‌زند، روزبه‌روز بزرگ‌تر خواهد شد. اعتیاد آن‌ها بخاطر پولی که از این بازار به دست می‌آورند، نیست. آن‌ها به احساسی که با معاملات ارزهای دیجیتال دارند، معتاد می‌شوند.
نشانه‌های اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال در Reddit
Reddit یک شبکه اجتماعی است که در آن پست‌هایی راجع به اعتیاد به ترید ارزهای دیجیتال دیده می‌شود. برخی از سوالات در Reddit واکنش‌های زیادی داشتند و بررسی پاسخ‌ها نشان می‌دهد افراد بسیاری با این مشکل درگیرند. در ادامه چند مورد از این سوالات را بیان کرده‌ایم.
- آیا بعد از اینکه وارد بازار ارزهای دیجیتال شدید، عادت کرده‌اید هر ده دقیقه کامپیوتر یا تلفن همراهتان را چک کنید؟
- آیا خواب نمودارها و تریدینگ را می‌بینید؟
- آیا اولین کاری که بعد از بیدار شدن انجام می‌دهید، چک کردن بازار ارزهای دیجیتال و نوسان‌های آن است؟
یکی از کاربران Reddit نوشته بود من گاهی اوقات شب‌ها فقط برای چک کردن موبایل و بازار از خواب بیدار می‌شوم و بعد از چک کردن دوباره می‌خوابم. دیگری پاسخ داده بود: آیا به تازگی وارد بازار ارزهای دیجیتال شده‌اید؟ این یعنی مشکل اعتیاد به بازار ارزهای دیجیتال همه‌گیرتر از چیزی است که فکر می‌کنیم.
اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال به نوعی اثر تتریس است
آنچه بسیاری از افراد در زمینه وابستگی به معاملات تجربه می‌کنند، چیزی شبیه به «اثر تتریس» است که در دهه ۱۹۸۰ مشکلساز شد. در این دهه بازی ویدیویی تتریس منتشر شد. در این دهه مردم به حدی این بازی را انجام داده بودند که حتی در زندگی واقعی خود هم صحنه‌های آن را در مقابلشان می‌دیدند، چیزی شبیه به توهم!
جفری گلداسمیت، روزنامه نگار، در این باره نوشت: روزها من تمام مدت روی یک مبل جیر می‌نشستم و تتریس بازی می‌کردم و زمانی که به ندرت در خانه می‌چرخیدم، صحنه ماشین‌ها، افراد و درختان بازی تتریس پیش چشمانم مجسم می‌شد.
داستانی که برای افراد معتاد به تجارت ارزهای دیجیتال آشناست؛ آن‌ها هم با گردش در خانه و محیط اطراف تصویر کندل‌ها و نمودارها پیش چشمانشان ظاهر می‌شود!
داستان تتریس به صحبت مشترکی بین گیمرها و روانشناسان تبدیل شد. رابرت استیک‌گلد، پرفسور روانشناسی دانشگاه هاروارد، به همراه همکارانش روی افرادی که به صورت حرفه‌ای تتریس بازی می‌کردند، تحقیق انجام دادند. نتیجه این بود که صحنه‌های بازی تتریس به صورت توهم پیش چشمان ۶۰ درصد از تتریس بازان ظاهر می‌شد. رابرت استیک‌گلد استدلال کرد که این توهمات بخشی از پردازش‌هایی است که ذهن انسان در ساعات بیداری انجام می‌دهد.
اثر تتریس همچنین با حالت flow یا شیفتگی در ارتباط است. زمانی که شما روی انجام کاری به صورت صددرصد تمرکز می‌کنید، به نظر می‌رسد جهان اطرافتان از بین رفته است و فقط شما و همان کار در دنیا وجود دارید!
اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال هم شبیه به اثر تتریس است. دیلان کر می‌گوید ذهن ما به حل هر موضوع پازل مانندی تمایل دارد. او می‌گوید:
مغز ما ذاتا برای حل مشکلات ایجاد شده و تجارت ارزهای دیجیتال هم از چند نظر شبیه به یک پازل بزرگ است. پازلی که قصد داریم با حل کردن آن به پول بیشتر برسیم. از طرفی رویاپردازی و تجسم با مهارت‌های حل مسئله ذهن ما ارتباط دارد. در نتیجه تجارت در بازار ارزهای دیجیتال، اثر تتریس را ایجاد می‌کند.
حل مسئله به معنی حذف صورت مسئله نیست
بسیاری از افرادی که با اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال درگیر هستند، تصور می‌کنند برای حل مشکل باید کاملا با بازار ارزهای دیجیتال خداحافظی کنند. اما ارزهای دیجیتال گریزناپذیرند؛ یعنی به زودی به عنوان واحدهای مالی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و همه ما باید کار کردن با آن‌ها را یاد بگیریم. پس اعتیاد به ارزهای دیجیتال یک مزیت هم دارد؛ اینکه فرد اکنون با بازار مالی آینده جهان آشناست و می‌تواند در آن فعالیت داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین علت‌های وابستگی به بازارهای مالی و به خصوص ارزهای دیجیتال، قرنطینه بود. مردم جهان در خانه ماندند و با انزوایی درگیر شدند که تا پیش از این، آن را تجربه نکرده بودند. همین موضوع باعث شد دقیقه به دقیقه نوسان‌های بازار را چک کنند و به آن وابسته شوند.
صحبت نهایی این است که خارج شدن از بازار ارزهای دیجیتال برای همیشه هم ممکن نیست و هم اینکه راهکار حل مشکل به شمار نمی‌رود. راهکار این است که منشأ اصلی مشکل را پیدا کنید. اگر اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال ناشی از یک اختلال رفتاری باشد، بهتر است از یک روانشناس کمک بگیرید. بعد از آن هم مثل یک حرفه‌ای در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت کنید. یعنی اخبار حاشیه‌ای و فوموها را کنار بگذارید و تنها اخبار مهم را دنبال کنید، تحلیل‌های حرفه‌ای انجام دهید و زمان آزاد خود را برای آموزش و فعالیت در بازار صرف کنید.
کلام آخر
تعادل در تمام ابعاد زندگی ما اهمیت بسیاری دارد. حرفه‌ای‌های بازار ارزهای دیجیتال به خوبی می‌دانند که این بازار کاملا با قمار متفاوت است و فعالیت در آن به مهارت و تخصص و دانش نیاز دارد. به همین دلیل است که معمولا با مشکلی به نام «اعتیاد به تجارت ارزهای دیجیتال» روبرو نمی‌شوند. برنامه ریزی و انجام معاملات سازماندهی شده می‌تواند شما را به اهداف و سودهایی که تعیین کرده‌اید، برساند. اما صرف زمان بیش از حد هیچ نتیجه اضافه‌ای برای شما ایجاد نمی‌کند.
نویسنده : فاطمه مهراسبی